Cryptovaluta zijn inmiddels niet meer weg te denken uit onze digitale wereld. Waar het ooit begon als een niche voor tech liefhebbers, zijn coins zoals Bitcoin en Ethereum tegenwoordig serieuze investeringen met grote waarde. Het minen van deze digitale valuta vraagt echter om rekenkracht, energie en vaak dure apparatuur. Niet iedere werknemer beschikt thuis over de juiste middelen, en dat heeft geleid tot een opvallende ontwikkeling: werknemers die gebruikmaken van de netwerken of infrastructuur van hun werkgever om cryptovaluta te delven. Maar mag dat eigenlijk wel? En belangrijker: kan dit als computervredebreuk worden gezien?
Wanneer is sprake van computervredebreuk?
Computervredebreuk is strafbaar gesteld in artikel 138ab van het Wetboek van Strafrecht. Het gaat hierbij om het binnendringen in een geautomatiseerd werk, zoals een bedrijfsserver of netwerk, zonder toestemming. Dit kan door het kraken van wachtwoorden, het gebruiken van onbevoegde toegang of zelfs simpelweg het plaatsen van eigen software zonder toestemming. Werknemers hebben in principe toegang tot het netwerk van hun werkgever, maar die toegang is beperkt tot werkzaamheden die met hun functie te maken hebben. Als iemand buiten zijn bevoegdheden om software installeert die bedoeld is om bitcoins te minen, dan kan dit worden gezien als het opzettelijk misbruiken van toegangsrechten. De wetgever maakt namelijk geen onderscheid tussen een externe hacker en een medewerker die zijn rechten overschrijdt. Daarmee wordt de stap naar een strafbaar feit al snel gezet, zeker als er sprake is van opzettelijk financieel voordeel.
De beoordeling van opzet en toestemming
Een belangrijk element in het beoordelen van computervredebreuk is de aanwezigheid van opzet. Als een werknemer bewust miningsoftware plaatst op een werkcomputer of server, terwijl hij weet dat dit niet is toegestaan, kan dat juridisch als opzettelijk handelen worden gezien. Zeker als er geen expliciete toestemming is gegeven door de werkgever. Veel bedrijven hebben regels in hun ICT-beleid die het installeren van eigen software verbieden, of die het netwerkverkeer controleren. Het gaat er dus niet alleen om of iemand wist wat hij deed, maar ook of hij zich had moeten realiseren dat dit onacceptabel was binnen de werkomgeving. In dat licht kan het gebruik van bedrijfsmiddelen om bitcoins te minen worden gezien als meer dan alleen een interne gedragsfout. Het schuurt tegen strafbaar handelen aan, zeker als er economische schade ontstaat of als het netwerk van het bedrijf wordt vertraagd door de miningactiviteit.
Wat zegt de praktijk tot nu toe?
In de rechtspraak zijn enkele voorbeelden bekend van werknemers die op het werk zijn gaan minen. Een veelbesproken zaak uit 2018 betrof een systeembeheerder die zonder toestemming een miningcomputer had geplaatst in de serverruimte van zijn werkgever. Hoewel de rechter destijds oordeelde dat ontslag op staande voet niet gerechtvaardigd was, werd het gedrag van de werknemer wel als ernstig verwijtbaar beoordeeld. De vraag of er sprake was van computervredebreuk werd in deze context niet juridisch uitgewerkt, maar het incident maakte duidelijk dat werkgevers steeds alerter zijn op digitaal misbruik. Met de verdere professionalisering van cybersecurity binnen bedrijven en een groeiende bewustwording over digitale fraude, neemt ook de juridische slagkracht toe. Werkgevers schakelen vaker juridische bijstand in om misbruik van bedrijfsnetwerken niet alleen intern te bestraffen, maar ook extern aan te pakken. Dit maakt het voor werknemers risicovoller om nog te denken dat mining op de werkvloer een ‘onschuldige bijzaak’ is.
Aansprakelijkheid, schade en vervolging
Het minen van cryptovaluta op werkcomputers kan leiden tot verschillende juridische gevolgen. Naast disciplinaire maatregelen zoals ontslag of looninhouding, kan een werkgever ook kiezen voor civiele stappen om schadevergoeding te eisen. Denk aan kosten voor extra stroomverbruik, slijtage aan apparatuur of verstoring van de bedrijfsvoering. In extreme gevallen kan de werkgever aangifte doen van computervredebreuk. Dit opent de deur naar een strafrechtelijke vervolging. Of het daadwerkelijk zover komt, hangt af van de ernst, de schade en de intentie van de werknemer. Duidelijk is wel dat de juridische risico’s reëel zijn. Werknemers doen er daarom goed aan om zich bewust te zijn van de grenzen binnen hun werkomgeving. Wie op zoek is naar financieel gewin via mining, doet er beter aan om dat volledig buiten werktijd en met eigen middelen te doen. Daarmee voorkomt men juridische escalatie én het risico op reputatieschade.